Poincten ende conditiën op dewelcke zijne Excellencie ende den Welgeboren Heere Graeff Willem Lodowijck van Nassauw etc. ter presentie ende met advijs van den Raede van State der Vereenichde Provinciën begeren te verstaen tot reductie ende reconciliatie der Stadt, burgeren ende ingesetenen van Groeninghen.
I
In den eersten dat alle offensiën, injuriën, misdaden ende alle weghen van feyten ende daetlicke wercken gedaen, geschiet ende volbracht van beginne der troublen, zoo wel in de eerste als de laetste troublen, alteratiën ende beroerten gevallen, wie oyck die onder de belegeringe der stadt Groeninghen jegenwoordelick geschiet, tot wat plaetsen ende manieren dat het oock zij, soo int generael als particulier, soo binnen als buijten, zullen wesen, zijn ende blijven vergeven ende vergeten ende gehouden als nyet geschiet, zulcx dat tot gheenen tijden gheen vermaen, mentie, molestatie, actie oft ondersouck met rechte oft buijten rechte daeromme gedaen, gemaeckt oft ijemandts te laste geleijt sal moegen wordden, op pene dat de contraventeurs gereputeert, geacht ende gestraft sullen wordden als perturbateurs ende verstoorders van de gemeene ruste ende vrede.1
II
Sullen die van de magistraet ende ingesetenen van Groeninghen aennemen ende beloven, gelijck zij aennemen ende beloven bij desen, hen in de Unie der Geünieerde Nederlandtsche Provinciën te reüniëren ende de heeren Generale Staten der zelver Geünieerde Provinciën aenhangich, gehouw ende getrouw te zijn ende dat dienvolgende die van Groeninghen als een mede-litmaet neffens den provinciën als goede bontgenoten in goeder trouw ende ongeveijnsdelicker, vaster ende onverbrekelicker vrundtschap onder malcanderen onderhouden sullen ende in allen tijden ende in allen occurrentiën malcanderen bijstaen, omme te wederstaen, daeruut te houden ende te verdrijven alle de Spaengiaerden ende heure adherenten, gebruijckt ende gepoocht hebbende boven alle recht, reden ende billicheijt den ondersaten te verdrucken ende te verderven ende deselve te priveren van alle heure welvaert ende in een eeuwighe slavernije, servitude ende armoede te brenghen ende te houden.2
III
Item sullen die van Groeninghen sauff rechts ende onvercort zijn ende blijven in alle hun privilegiën, liberteijten, rechten ende vrijheyden.3
IIII
Item sullen Stadt ende Ommelanden int compareren ende stemmen in de Generaliteijt, met all tghene daer aen sal moeghen dependeren, hun reguleren nae tghene bij den heeren Generale Staten met goede kennisse van zaken gedecideert ende verclaert sal worden.4
V
Dat mede de welgeboren heere Graeff Willem Lodowijck van Nassauw etc. als Stadthouder ende Gouverneur der stadt Groeningen ende Ommelanden, luijt de commissie der heeren Generale Staten, erkendt, aengenomen ende ontfangen sal wordden, doch dat het different tusschen de stadt Groeninghen ende Ommelanden geresen ende soo noch soude moeghen rijsen zal staen tot determinatie ende dispositie van den heeren Staten Generael oft heure gecommitteerde.5
VI
Item dat binnen der stadt Groeninghen ende Landen gheen ander religie geëxerceert sal wordden dan de gereformeerde religie, zulcx als die jegenwoordelick in de Geünieerde Provinciën openbaerlick geëxerceert wordt, mits dat nijemandt in sijn consciëntie oft gewissen zal wordden geïnquireert, ondersocht oft beswaert, ende dat alle die cloosters, gheestelicke ende cloosters goederen zullen in jegenwoordighen staet blijven, totdat bij den heeren Staten Generael den staet van de stadt Groeninghen ende d’Ommelanden behoorlick geredresseert sal zijn, mitz dat alsdan bij de provincie zelffs op het gebruyck der goederen ende onderhoudt van de gheestelicke persoonen behoorlicke ordre sal wordden gestelt, welverstaende dat, zooveel de commanderiën van Werffum, Wijtweerdt ende Oosterwierum aengaen, dat die sullen gehouden ende getracteert wordden als gelijcke commanderiën in den anderen Geünieerden Provinciën gelegen zijnde.6
VII
Ende dat, tot versekertheyt der Generaliteijt ende van de stadt, oyck tot verhoedinghe van allen onlust oft tweedracht tusschen die burgers ende inwoonders, die van Groeninghen sullen in-nemen vijff oft zess van der Generaliteyts compaigniën voetvolcx die men met advijs van de magistraet aldaer tot minste quetsinge van de burgeren ende inwoonderen sal accommoderen oft met logijsgelt versien, ende dat op alsulcken voet als naderhandt bij zijne Genade tusschen de Stadt ende Landen sal moeghen geaccordeert ende gevonden wordden. 7
VIII
Ende aengaende het demoliëren van de fortten zal geschieden nae gelegentheijt ende bij kennisse ende adveu van den heeren Staten Generael.8
IX
Dat die stadt Groeninghen mette Ommelanden zullen int inwilligen der generale middelen ende contributiën tot stuer van de gemeene zake hen conformeren ende gelijck maken nae advenant van andere contribuerende provinciën.9
X
Item dat van alle d’omslaghen ende contributiën tot noch toe uutgescreven, ommegeslaghen ende ontfanghen, oyck van de domeijnen daervan gerekent is, de rekeninghe voor goet sal wordden gehouden ende daervan nijet gerekent is zal rekeninge wordden gedaen voor de oude heeren, mitz dat se hen van gheenen vorderen ontfanck van enighe restanten zullen onderwinden.10
XI
Item dat alle uutgewekenen van der stadt Groeningen ende Ommelanden oft heure erffgenamen wederomme gerestitueert ende toegelaten sullen wordden in heur goederen, nyet veraliëneert zijnde, mitz dat onderlinge goede civiliteyt sal wordden gebruijckt.11
XII
Ende aengaende de vercofte oft veraliëneerde onroerende goederen, tsij voor schulden oft uutgaende lasten, alsmede de geconfisqueerde goederen oft anderssintz, zal den geïnteresseerden weder aen hem moeghen crijghen deselve vercofte goederen, mitz bij hem binnen den tijdt van vyer jaren deselve lossende voor hem selffs ende betalende den coopschat aen den coopere metten renten vandijen, daer aen affslach streckende de pachten bij den copere ontfangen. Ende zoo in desen wel enighe zwaricheyt mochte vallen zal tselve staen ter decisie van d’ordinaris competenten rechter. 12
XIII
Item sal een ijder burger oft ingeseten der stadt Groeningen, gheestelick oft weerlick, vrij staen omme binnen der stadt te blijven oft op andere steden, landen ende plaetsen die neutrael zijn, nae sijn gevalle te moeghen vertrecken ende zijn residentie nemen, in sulcken gevalle haere propre ende eyghen goederen genijetende, mitz datse hen nijet en sullen moeghen begeven metter woone aen des vyandts zijde.13
XIIII
Sullen mede in desen tractate begrepen zijn alle uutheemsche persoonen, van wat qualiteijt oft natie die moeghen zijn, hen jegenwoordelick binnen der stadt Groeninghen onthoudende, omme binnen dezelve stadt heure woonplaetse te moeghen continueren, mits doende eedt van getrouwicheijt oft in neutrale plaetsen te vertrecken.14
XV
Insgelijcken wat rentebrieven, versetbrieven, pachtbrieven, schulden, lasten ende zwaricheijden van abten, prelaten, geestelicke persoonen, soo uutlandtsche als inlandtsche, in dese troublen binnen der stadt Groeninghen geweken, tot heure alimentatie ende onderhoudt gemaeckt ende aengelecht zijn, zal staen tot decisie van de Staten oft magistraten van de provinciën oft steden daer onder de corpora van den stiften ende cloosteren geleghen zijn, omme met kennisse van zaken daerinne te doen als nae rechte ende justicie bevonden sal wordden te behoiren.15
XVI
Zullen oyck die gesanten der stadt Groeninghen tot Bruessel met haren dienaren ende goederen in desen verdrach besoent ende begrepen zijn, mitz incomende binnen drije maenden.16
XVII
Item sullen de burgers die geduijrende dese belegeringe gevangen moghen sijn gerelaxeert wordden, mitz betalende heur rantsoen.17
XVIII
Item sal de stadtsregieringe bestaen bij de magistraet, des wordt verstaen dat die magistraet ende geswooren gemeente voor dese reijse bij zijne Excellencie ende Genade met advijs van den Raede van State sal wordden gestelt ende dat voortsaen de verkiesinge van de magistraet zal geschieden volgens het oude gebruijck, mitz dat in de plaetse van het uutdeelen van de boonen zijne Genade als Stadthouder vijff van de XXIIII gezworen gemeente sal moeghen eligeren, die alsdan zullen procederen tot verkiesinge van de magistraet volgens den ouden gebruijck ende dit geduijrende dese oorloghe.18
XIX
Item zal men in conformiteijt van de Unie die stadt Groeninghen ende Ommelanden zonder haer ghemeen consent ende bewillinge aen gheenen coninghen, fursten oft heeren, steden oft landen transporteren ende overdraghen, nochte de stadt met gheen casteel beswaren.19
XX
Item sullen die van de magistraet, de burgeren ende inwoonderen van Groeninghen aen de Generaliteijt doen den behoorlicken eedt van getrouwicheyt, zoo allen anderen gereduceerde steden hebben gedaen.20
XXI
Item sullen alle provisiën, tsij van gelt, amunitie van oorloghe, vivres, geschut ende anderssintz, vanweghen den Coninck van Spaengien in Groeninghen geschickt oft hem toecomende, oft anderssintz geduijrende dese oorloghe daerin gecomen, overgelevert wordden aen de Generaliteijt oft heure gecommitteerde.21
XXII
Item dat het crijchsvolck van den Coninck van Spaengien sal uuter stadt Groeninghen ende het Schuytendiep vertrecken.
Aldus gedaen ende geresolveert int legher voor Groeninghen, den XXIIIen julij 1594.
Maurice de Nassau Wilhelm Ludwich
graff zu Nassaw
Ter ordonnantie van de Raeden van State: Van Zuijlen
Ter ordonnantie van syne exc.: Melander22